આજે (23 સપ્ટેમ્બર) ડોલર સામે રૂપિયો અત્યાર સુધીના સૌથી નીચલા સ્તરે પહોંચી ગયો. સવારના કારોબારમાં તે 88.49 પર પહોંચી ગયો, જે બે અઠવાડિયા પહેલાના 88.46ના તેના સર્વકાલીન નીચલા સ્તરને વટાવી ગયો. સવારે ડોલર સામે રૂપિયો 10 પૈસા ઘટીને 88.41 પર ખુલ્યો હતો. સોમવારે ડોલર સામે રૂપિયો 12 પૈસા ઘટીને 88.31 પર બંધ થયો હતો. એશિયન બજારોમાં ડોલરમાં થોડો ઘટાડો થવા વચ્ચે આ ઘટાડો આવ્યો છે. નિષ્ણાતોના મતે એશિયન ચલણોની નબળાઈ અને અમેરિકન ડોલરની મજબૂતાઈને કારણે રૂપિયામાં ઘટાડો થયો છે. આ ઉપરાંત અમેરિકન ટેરિફ અને H1B વિઝા ફીમાં $100,000 સુધીનો વધારો થવાથી રૂપિયાને બેવડો ફટકો પડ્યો છે. આયાત મોંઘી થશે રૂપિયાના ઘટાડાનો અર્થ એ છે કે ભારત માટે આયાત વધુ મોંઘી થશે. વધુમાં વિદેશમાં મુસાફરી અને અભ્યાસ પણ વધુ મોંઘા થયા છે. ધ્યાનમાં લો કે જ્યારે રૂપિયો ડોલર સામે 50 રૂપિયા હતો, ત્યારે અમેરિકામાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ 50 રૂપિયામાં 1 ડોલર મેળવી શકતા હતા. હવે 1 ડોલરનો ખર્ચ વિદ્યાર્થીઓને 88.49 રૂપિયા થશે. આનાથી ફીથી લઈને રહેવા, ખાવા-પીવા અને અન્ય ખર્ચાઓ સુધીની દરેક વસ્તુનો ખર્ચ વધશે. ચલણની કિંમત કેવી રીતે નક્કી થાય છે? જો ડોલરની સરખામણીમાં કોઈપણ ચલણનું મૂલ્ય ઘટે છે, તો તેને ચલણ અવમૂલ્યન કહેવામાં આવે છે. દરેક દેશમાં વિદેશી ચલણ અનામત હોય છે, જેનો ઉપયોગ તે આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યવહારો કરવા માટે કરે છે. વિદેશી અનામતમાં વધારો કે ઘટાડો થવાની અસર ચલણના મૂલ્યમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે. જો ભારતનો વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડાર યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ડોલરની રકમ જેટલો થાય, તો રૂપિયાનું મૂલ્ય સ્થિર રહેશે. જો આપણા ડોલર ભંડારમાં ઘટાડો થાય, તો રૂપિયો નબળો પડશે; જો તેના ડોલર ભંડારમાં વધારો થાય, તો રૂપિયો મજબૂત થશે. આને ફ્લોટિંગ રેટ સિસ્ટમ કહેવામાં આવે છે.
Click here to
Read more
