BRICSમાં પહેલગામ હુમલાની નિંદા:મોદીએ કહ્યું- આતંકવાદ માનવતા માટે સૌથી મોટું જોખમ; ટ્રમ્પની ધમકી- BRICS સાથે જોડાયા તો એકસ્ટ્રા ટેરિફ લાગશે

રવિવારે બ્રાઝિલના રિયો ડી જાનેરોમાં આયોજિત 17મા બ્રિક્સ સમિટમાં, સભ્ય દેશોએ 31 પાના અને 126 મુદ્દાનું સંયુક્ત ઘોષણાપત્ર બહાર પાડ્યું. તેમાં પહેલગામ આતંકવાદી હુમલા અને ઈરાન પર ઇઝરાયલી હુમલાની નિંદા કરવામાં આવી હતી. આ પહેલા 1 જુલાઈના રોજ ભારત, અમેરિકા, જાપાન અને ઓસ્ટ્રેલિયાના બનેલા ક્વાડ ગ્રુપના વિદેશ મંત્રીઓની બેઠકમાં પહેલગામ હુમલાની નિંદા કરવામાં આવી હતી. પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આ સમિટમાં કહ્યું હતું કે પહેલગામ આતંકવાદી હુમલો ફક્ત ભારત પર નહીં પરંતુ સમગ્ર માનવતા પર હુમલો છે. આતંકવાદની નિંદા એ આપણો સિદ્ધાંત હોવો જોઈએ, સુવિધા નહીં. આ સાથે, તેમણે નવા વિશ્વ વ્યવસ્થાની માંગણી પણ ઉઠાવી. પીએમએ કહ્યું, '20મી સદીમાં રચાયેલી વૈશ્વિક સંસ્થાઓ 21મી સદીના પડકારોનો સામનો કરવામાં અસમર્થ છે. AIના યુગમાં, ટેકનોલોજી દર અઠવાડિયે અપડેટ થાય છે, પરંતુ વૈશ્વિક સંસ્થા 80 વર્ષમાં એકવાર પણ અપડેટ થતી નથી. 20મી સદીના ટાઇપરાઇટર 21મી સદીનું સોફ્ટવેર ચલાવી શકતા નથી.' બ્રિક્સ દેશો પર ભડક્યા ટ્રમ્પ ! 'અમેરિકન વિરોધી નીતિઓ'નું સમર્થન કરનારાઓ પર વધારાના 10% ટેરિફની ધમકી આપી અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે બ્રિક્સમાં જોડાનારા દેશોને ધમકી આપી.તેમણે રવિવારે પોતાના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ટ્રુથ સોશિયલ પર લખ્યું કે જે પણ દેશ અમેરિકા વિરોધી બ્રિક્સ નીતિઓ સાથે જોડાશે તેના પર વધારાનો 10% ટેરિફ વસૂલવામાં આવશે. આમાંથી કોઈને પણ મુક્તિ આપવામાં આવશે નહીં. પીએમ મોદીની બ્રાઝિલ મુલાકાતની તસવીરો... બ્રિક્સ દેશોના સંયુક્ત ઘોષણાના મુખ્ય મુદ્દાઓ... PM મોદીના ભાષણના અન્ય મુખ્ય મુદ્દાઓ... ગ્લોબલ સાઉથ સામે ભેદભાવ: બ્રિક્સનું વિસ્તરણ અને સુધારા: આતંકવાદ પર કડક વલણ: આતંકવાદ સામે કડક કાર્યવાહીની માંગ: શાંતિ અને સહયોગ પર ભાર: પીએમ મોદી રિયો પછી બ્રાઝિલિયા જશે બ્રાઝિલના રિયો ડી જાનેરોમાં 17મું બ્રિક્સ સમિટ યોજાઈ રહ્યું છે. પીએમ મોદીએ રવિવારે તેમાં હાજરી આપી હતી. તેઓ બ્રાઝિલના 3 દિવસના પ્રવાસે છે. સોમવારે, એટલે કે આજે સાંજે, તેઓ બ્રિક્સ પર્યાવરણ સંબંધિત ફોરમમાં ભાગ લેશે. આ પછી, તેઓ રાજધાની બ્રાઝિલિયાની પણ મુલાકાત લેશે. બ્રાઝિલિયામાં, પીએમ મોદી રાષ્ટ્રપતિ લુલા ડી સિલ્વા સાથે દ્વિપક્ષીય બેઠક કરશે. ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે ભારત અને બ્રાઝિલ આજે ચાર કરારો પર હસ્તાક્ષર કરશે. રિન્યુવલ એનર્જી આતંકવાદ વિરોધી સહયોગ કૃષિ સંશોધન ગુપ્ત માહિતીનું આપ-લે મોદીએ કહ્યું- ગ્લોબલ સાઉથ બેવડા ધોરણોનો શિકાર પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું, 'ગ્લોબલ સાઉથના દેશો ઘણીવાર બેવડા ધોરણોનો ભોગ બન્યા છે. વિકાસ હોય, સંસાધનો હોય કે સુરક્ષા સંબંધિત મુદ્દાઓ હોય, ગ્લોબલ સાઉથને ક્યારેય પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી નથી. તેમના વિના, વૈશ્વિક સંસ્થાઓ એક મોબાઇલ ફોન જેવી છે જેમાં સિમ કાર્ડ હોય પણ નેટવર્ક ન હોય.' પીએમ મોદીએ વધુમાં કહ્યું, 'જે દેશો વૈશ્વિક અર્થતંત્રમાં વધુ યોગદાન આપે છે તેમને નિર્ણય લેવાનો અધિકાર નથી. આ ફક્ત પ્રતિનિધિત્વનો પ્રશ્ન નથી પણ વિશ્વસનીયતા અને અસરકારકતાનો પણ પ્રશ્ન છે.' બ્રાઝિલના રિયો ડી જાનેરોમાં 17મી બ્રિક્સ સમિટ યોજાઈ રહ્યું છે. પીએમ મોદીએ તેમાં ભાગ લીધો છે. તેઓ આજથી બ્રાઝિલના 3 દિવસના પ્રવાસે છે. આ વખતે બ્રિક્સનો એજન્ડા આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI)નો યોગ્ય ઉપયોગ, ક્લાઇમેટ એક્શન, વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય જેવા મુદ્દાઓ છે. બ્રિક્સ શું છે? બ્રિક્સ એ 11 મુખ્ય ઉભરતી અર્થવ્યવસ્થાઓનો સમૂહ છે. આમાં બ્રાઝિલ, રશિયા, ભારત, ચીન, દક્ષિણ આફ્રિકા, ઇજિપ્ત, ઇથોપિયા, ઈરાન, સંયુક્ત આરબ અમીરાત (UAE), સાઉદી અરેબિયા અને ઇન્ડોનેશિયાનો સમાવેશ થાય છે. તેનો હેતુ આ દેશો વચ્ચે આર્થિક, રાજકીય અને સામાજિક સહયોગને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. શરૂઆતમાં, તેમાં 4 દેશો હતા, જેને BRIC કહેવામાં આવતું હતું. આ નામ 2001માં ગોલ્ડમેન સૅક્સના અર્થશાસ્ત્રી જીમ ઓ'નીલે આપ્યું હતું. પછી તેમણે કહ્યું કે આગામી દાયકાઓમાં બ્રાઝિલ, રશિયા, ભારત અને ચીન વૈશ્વિક અર્થતંત્રને આગળ ધપાવશે. પાછળથી આ દેશો ભેગા થયા અને આ નામ અપનાવ્યું. બ્રિક્સ બનાવવાની જરૂરિયાત અને આગળની સફર સોવિયેત યુનિયનના પતન પછી અને 2000ના દાયકાની શરૂઆતમાં, વિશ્વ અર્થતંત્ર પશ્ચિમી દેશોના કબજામાં હતું. યુએસ ડોલર અને આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય ભંડોળ (IMF) જેવી આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓએ નિર્ણયો લીધા. આ અમેરિકન વર્ચસ્વ ઘટાડવા માટે, રશિયા, ભારત, ચીન અને બ્રાઝિલ BRIC તરીકે ભેગા થયા, જે પાછળથી BRICS બન્યા. આ દેશોનો ઉદ્દેશ્ય ગ્લોબલ સાઉથ એટલે કે વિકાસશીલ અને ગરીબ દેશોનો અવાજ મજબૂત કરવાનો હતો. 2008-2009માં, જ્યારે પશ્ચિમી દેશો આર્થિક સંકટમાંથી પસાર થઈ રહ્યા હતા, ત્યારે બ્રિક્સ દેશોની અર્થવ્યવસ્થા ઝડપથી વિકસી રહી હતી. આર્થિક કટોકટી પહેલા, પશ્ચિમી દેશો વિશ્વના અર્થતંત્રના 60% થી 80% પર નિયંત્રણ રાખતા હતા, પરંતુ મંદી દરમિયાન, બ્રિક્સ દેશોના આર્થિક વિકાસે દર્શાવ્યું કે તેમની પાસે ઝડપથી વિકાસ કરવાની અને પશ્ચિમી દેશો સાથે સ્પર્ધા કરવાની ક્ષમતા છે. 2009માં રશિયાના યેકાટેરિનબર્ગમાં યોજાયેલી એક બેઠકમાં, બ્રિક્સ દેશોએ એક બહુધ્રુવીય વિશ્વની કલ્પના કરી હતી, જ્યાં પશ્ચિમી દેશોની આર્થિક પકડ નબળી હોય અને બધા દેશોને સમાન અધિકારો મળે. 2014માં, BRICS એ એક મોટું પગલું ભર્યું અને ન્યૂ ડેવલપમેન્ટ બેંકની રચના કરી, જે માળખાગત સુવિધાઓ માટે ભંડોળ પૂરું પાડે છે. આ સાથે, એક રિઝર્વ ફંડ પણ બનાવવામાં આવ્યું જેથી આર્થિક સંકટના સમયમાં આ દેશોને યુએસ ડોલર પર નિર્ભર ન રહેવું પડે. બ્રાઝિલમાં યોજાઈ રહેલું બ્રિક્સ સમિટ શા માટે ખાસ છે? બ્રિક્સ સમિટ 2025 બ્રાઝિલના રિયો ડી જાનેરોમાં 'ગ્લોબલ ઓર્ડર માટે ગ્લોબલ સાઉથનું સહયોગ' થીમ હેઠળ યોજાઈ રહી છે. આ બેઠકમાં પહેલી વાર 11 સભ્ય દેશો ભાગ લઈ રહ્યા છે. આ ઉપરાંત 13 ભાગીદાર દેશો પણ ભાગ લઈ રહ્યા છે. બ્રાઝિલના રાષ્ટ્રપતિ લુલા દા સિલ્વા બ્રિક્સને પશ્ચિમ વિરોધી સંગઠનને બદલે એક સમાવેશી સંગઠન તરીકે રજૂ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. તેનો હેતુ સમાવેશી વિકાસ, ખાદ્ય સુરક્ષા અને આબોહવા ન્યાય જેવા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવાનો છે. બ્રિક્સ સમિટ 2025નું ધ્યાન 3 મુદ્દાઓ પર રહેશે- બ્રિક્સ પશ્ચિમી દેશો માટે એક પડકાર છે છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી, BRICS દેશોમાં SWIFT ચુકવણી પ્રણાલીની જેમ પોતાની ચુકવણી પ્રણાલી બનાવવા અંગે ચર્ચા ચાલી રહી છે. જોકે, હજુ સુધી આ અંગે કોઈ સર્વસંમતિ બની નથી અને કોઈ નક્કર પગલાં લેવામાં આવ્યા નથી. 2023માં, બ્રાઝિલના રાષ્ટ્રપતિ લુલા દા સિલ્વાએ એક સમિટ દરમિયાન કહ્યું હતું કે બ્રિક્સ સંગઠનના દેશોએ વેપાર માટે એક નવી ચલણ બનાવવાની જરૂર છે. તેમણે પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો હતો કે આપણે ડોલરમાં વેપાર કેમ કરી રહ્યા છીએ. બ્રિક્સ દેશો દ્વારા પોતાની ચુકવણી પ્રણાલી અને ચલણ બનાવવાનો વિચાર હંમેશા પશ્ચિમી દેશો, ખાસ કરીને અમેરિકા માટે ચિંતાનો વિષય રહ્યો છે. શપથ ગ્રહણ કરતા પહેલા જ, યુએસ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં ચેતવણી આપી હતી કે જો બ્રિક્સ દેશો આવું કરશે, તો તેમને 100% ટેરિફનો સામનો કરવો પડશે. ટ્રમ્પે તેને યુએસ ડોલરને નબળા પાડવાનું કાવતરું ગણાવ્યું હતું. જોકે, આ બધા વચ્ચે, ભારતે પોતાનું વલણ સ્પષ્ટ કરી દીધું છે. ડિસેમ્બર 2024માં કતારની રાજધાની દોહામાં એક મંચ પર બોલતા, જયશંકરે કહ્યું હતું કે ભારતને યુએસ ડોલરને નબળો પાડવામાં કોઈ રસ નથી.